Fatale politie-incidenten

Rapport toont aan dat het vaak gaat om personen met verward gedrag

Jaarlijks overlijden er ongeveer tien mensen binnen de context van een optreden door de politie, bijvoorbeeld tijdens een aanhouding, na een achtervolging of in een politiecel. In  opdracht van de Politie en Rijksrecherche is onderzocht wie de slachtoffers van fatale politie-incidenten zijn.

Op basis van alle door de Rijksrecherche afgesloten zaken met betrekking tot fatale incidenten in de periode 2016-2020 blijkt dat 42 van de 50 slachtoffers personen met verward gedrag zijn. Soms zijn ze zelfdestructief maar vaker vallen ze personen lastig of veroorzaken ze overlast. Veel slachtoffers hadden een verleden van overmatig middelengebruik en/of hadden een psychische aandoening. Ook kampen ze met financiële, leef- en woonproblemen en meer dan de helft was bekend bij de hulpverlening. Het gaat om 46 mannen en 4 vrouwen en bijna de helft van hen had een niet-westerse migratieachtergrond en/of een lage sociaal-economische status.

Het zijn meestal kwetsbare mensen die signalen afgeven en hulp nodig hebben.

Het fatale incident begint 35 van de 50 keer met een melding als ‘er loopt iemand met een mes op straat te schreeuwen’ of ‘kom snel want mijn zoon gaat helemaal door het lint’. Het escalatiemoment kondigt zich overigens vaak aan, want in de zeven maanden voorafgaand aan het fatale incident neemt het aantal meldingen van vooral vernielingen en verstoringen van de openbare orde sterk toe.

Doodsoorzaken zijn bijvoorbeeld eigen messteken, zelfmoord, een val of een verkeersongeluk terwijl ze op de vlucht waren. Regelmatig was er sprake van combinaties zoals hartritmestoornissen, drugsgebruik en het inzetten van controletechnieken en/of fysiek geweld door de dienders. De politie schiet 18 keer met een vuurwapen en bij deze gevallen hadden 3 slachtoffers ook een vuurwapen en 13 een ander wapen, zoals een mes.

Voor de aanpak is het van belang dat veel van de slachtoffers eigenlijk nooit op de fatale dag op straat hadden moeten zijn. Het zijn namelijk kwetsbare mensen die signalen afgeven en hulp nodig hebben.

Het volledige rapport FATALE POLITIE-INCIDENTEN. Patronen bij fatale incidenten binnen de context van politieoptreden is HIER > Fatale Politie-incidenten pdf te downloaden.

Onderzoeker Henk Ferwerda van Bureau Beke